Fiziklər işığı milyonlarla dəfə yavaşlatmağı tapdılar

21:41 23 May 2022 Oxunub:2119

“İşığı udan material işığı demək olar ki, sıfır sürətə qədər yavaşlada bilər”.

AzVision.az xəbər verir ki, bu barədə Rusiya Elm Fondunun (RSF) mətbuat xidməti məlumat yayıb. Bildiyiniz kimi, işığın sürəti sabitdir və demək olar ki, 300 min km/s-ə bərabərdir. Amma bu halda biz vakumda işığın sürətindən danışırıq, digər ərazilərdə isə daha aşağıdır.

Son on il ərzində fiziklər işığın qeyri-adi şəkildə davrandığı optik materiallar yaratdılar. Məsələn, 2016-cı ildə Rusiya və Yaponiyadan olan tədqiqatçılar işıq hissəciklərinin vakuumdakından onlarla dəfə yavaş hərəkət etdiyi maqnit-fotonik kristal yaratdılar.
Qeyd olunub ki, işıq zərrəcikləri ilə xüsusi bir şəkildə qarşılıqlı əlaqədə olan işığı udan materialın içərisində işığı demək olar ki, sıfır sürətə endirmək olar. Alimlər qeyri-xətti rezonans deyilən mühitin strukturunu hesablayaraq və təsvir edərək bu qənaətə gəliblər.

İoffe Fizika-Texniki İnstitutunun baş elmi işçisi (Sankt-Peterburq) Nikolay Rozanov bildirib ki, işıq vibrasiyaları mühitin hissəcikləri tərəfindən udulur və bu, işıqdan maddəyə böyük miqdarda enerjinin ötürülməsinə səbəb olur. Eyni zamanda, enerjinin maddədən işığa keçməsinin əks prosesi də mümkündür.

Bu cür işığı udan materialların davranışını hesablayan rus fizikləri müəyyən ediblər ki, lazerlər tərəfindən yaranan kifayət qədər qısa işığın yanıb-sönməsi bəzi hallarda qeyri-xətti rezonans mühitə daxil olduqda tamamilə dayanacaq. Nəticədə, işıq hissəciklərinin sürəti vakuumdakından orta hesabla milyonlarla dəfə aşağı olur. Fotonlar belə bir materialın qalınlığına daxil olduqda, əslində onun atomları tərəfindən davamlı olaraq udulmağa və yayılmağa başlayır.

Bu, qeyri-xətti rezonans mühitdə işıq hissəciklərinin hərəkət sürətini kəskin şəkildə azaldır, lakin eyni zamanda, bu cür proseslər fizika qanunlarına zidd deyil, çünki fotonlar atomlar arasındakı boşluqlardan işıq sürəti ilə hərəkət edir. Kəşf yüngül hissəciklərin fundamental xassələrini, həmçinin onların maddə ilə qarşılıqlı təsirini öyrənmək üçün istifadə oluna bilər. Alimlər təklif edirlər ki, onların tədqiqatları işığın hərəkətini idarə edən qurğular, eləcə də digər optik komponentlər yaratmağa kömək edəcək.

İlkin Nəcəfzadə
AzVision.az

Teqlər: İşıq Kəşf