Azərbaycanın təbii sərvətləri, rəngarəng iqlimi, zəngin tarixi-mədəni irsi turizmin inkişafına və ölkəyə daha çox turistin cəlb edilməsinə imkan yaradır. Turizm sahəsi həm regionların inkişafı, həm də ölkənin iqtisadi potensialının möhkəmlənməsi, Azərbaycanın imici, dünyaya inteqrasiyası üçün çox mühüm bir vasitədir.

Turizmlə bağlı ölkənin inkişaf strategiyası ümumilikdə iqtisadiyyatının gücləndirilməsinə böyük töhfə verir. Son illər turizm sahəsində, ilbəil ölkəyə gələn turistlərin sayında dinamika müşahidə edilir. 2019-cu ilin yanvar-sentyabr aylarında Azərbaycana dünyanın 191 ölkəsindən 2.4 milyon xarici qonaq gəlib ki, bu da keçən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 9.6% çoxdur. Bu, göstərir ki, turizm sahəsində stabil və dinamik inkişaf var.

Ölkəyə gələn turistlərin gəlişi önəmlidir. Lakin digər faktorlar da, onların xərcləmələri də önəmlidir. Yəni turistlər ölkəyə gəldiyi zaman nə qədər vəsait xərcləyir.



Dövlət Turizm Agentliyinin Aparat rəhbəri Kənan Qasımov bildirib ki, burada əsas məsələ turistlərə təklif edilən xidmətlərin çoxluğu və onların əlçatanlığıdır.

“Bir turist ölkəyə gəldiyi zaman az pul xərcləyirsə, demək ona təklif edilən xidmətlər azdır. Turist ölkəyə asudə vaxtını səmərəli keçirməyə və pul xərcləməyə hazır gəlir. Dövlətin, turizm sənayesinin üzvlərinin əsas vəzifəsi ondan ibarət olmalıdır ki, turist bu vəsaiti çox rahatlıqla, incinmədən xərcləsin və ölkəyə valyuta daxil olsun. Turizm ölkəyə valyuta daxil olması baxımından ən vacib sahələrdən biridir. Bu baxımdan əsas məqsədimiz ondan ibarətdir ki, daha çox vəsait xərcləmək potensialı olan, sosial iqtisadi vəziyyəti yaxşı olan ölkələrin seçilməsi prosesində aktiv iştirak edək. Bu gün ölkəyə gələn turistin ortalama xərci 800-1000 manat arasında dəyişir. Qonşu ölkələrlə müqayisədə Azərbaycana gələn turist daha çox vəsait xərcləyir. Təbii ki, biz bununla kifayətlənmirik. Çünki ölkənin potensialı daha çox turisti qəbul etməyə hazırdır”.

Turistin gəlişi ilə yanaşı, onun ölkədən məmnun qayıtması da vacibdir. 2015-ci ildə lisenziyaların ləğvi turizm sənayesində canlanma yaratdı. Bu gün üçün Azərbaycanda 3 mindən çox turizm şirkəti var. Amma kəmiyyətin artması ilə yanaşı, keyfiyyətin artması da mühüm əhəmiyyət daşıyır.



K. Qasımov qeyd edib ki, hazırda turizm şirkətlərinin sistemləşməsi prosesi gedir. Onun sözlərinə görə, ilin sonuna qədər yaradılacaq turizm reyestrində həmin şirkətlər də qeydiyyatdan keçəcək və kateqoriyalara bölünəcəklər.

“Kateqoriyalar onların göstərdiyi xidmətin çeşidi və səviyyəsinə görə müəyyən olunacaq. Bu sahədə dövlət nəzarətini faktiki olaraq gücləndirmək üçün turizm şirkətləri mülki məsuliyyət sığortasına cəlb ediləcəklər. Bu sığorta vasitəsilə onların yerli və xarici turistlər qarşısında öhdəlikləri təmin ediləcək. Bundan əlavə, turistlə birbaşa ünsiyyətdə olan siravi vətəndaşlar, insanlardır. Əslində həmin ölkə ilə bağlı fikri onlar formalaşır. Bunlar bir turistin məmnunluğu üçün vacib elementlərdir. Əgər ölkəyə gələn turist məmnun qayıtmasa, bu artıq neqativ effekt verir. Xırda neqativ hal bir şəxsin deyil, ölkənin imici ilə bağlı mənfi haldır. Ölkənin uzun illər apardığı siyasətə mənfi təsir edə bilir. Bu baxımdan Dövlət Turizm Agentliyi vətəndaşlarla bu münasibətin qurulması addımını vacib hesab edir. Bəzi hallarda insanlar gələn turistin onun həyatına təsiri barədə aydın fikrə sahib olmur. Bunun iqtisadi geridönüşünü normal şəkildə insanlara çatdırırıq və artıq onlar da qəbul edirlər. Turizm əslində birbaşa məşğulluğun artırılması və vətəndaşların işlə təmin olunması baxımından vacib elementdir və insanların bunu real həyatında hiss etməsi sadəcə bir qədər vaxt çəkir”.



K.Qasımovun sözlərinə görə, ölkədə turizmin inkişafı, dövlət reyestrinin yaradılması, infrastrukturun formalaşdırılması və s. məsələlər yeni işlənən Turizm haqqında qanunda nəzərdə tutulub və qanun layihəsi yaxın müddətdə ictimai müzakirəyə çıxarılacaq. Qanun layihəsinin qəbulundan sonra turizm mühitində daha aktiv canlanma müşahidə ediləcək.
Son illər ölkədə turizmlə bağlı infrastrukturun formalaşdırılması baxımından xeyli uğurlu işlər görülüb. Otellərin, mehmanxanaların sayı artılıb. Bundan əlavə, sahibklarlara verilən güzəştli kreditlərin daha da optimallaşdırılması, investisiya təşviqi sənədlərin daha da əlçatan olması istiqamətində işlər aparılır.

Turizm sənayesinin inkişafı müsbət dinamika üzərində gedir. Bu gün bölgələrin turizmin siyasətinin formalaşdırılması, turizm potensialının araşdırılması üçün Destinasiya Menecmenti Təşkilatları yaradılır. Destinasiya Menecmenti Təşkilatları regionların turizm potensialını daha effektiv istifadə etmək, regional turizmin təbliğatını aparmaq, bununla da uzunmüddətli davamlı iqtisadi inkişafa nail olmaq məqsədilə yeni idarəetmə modeli olaraq fəaliyyət göstərir.



Quba və Şəkidə artıq Destinasiya Menecmenti Təşkilatları yaradılıb. Növbəti istiqamət olaraq Gəncə Destinasiya Menecmenti Təşkilatı yaradılacaq. Cənub zonasının turizm potensialını inkişaf etdirmək üçün Lənkəranda da Destinasiya Menecmenti Təşkilatının yaradılması planlaşdırılır. Bundan əlavə, Aranın turizm potensialı öyrəniləcək.
Ölkədə fəaliyyət göstərən otellərin ulduzlarına uyğun xidmət göstərib-göstərməməsi ilə bağlı yoxlamalar həyata keçiriləcək. Bunun əsasında isə otellərə verilən ulduzlara yenidən baxılacaq. Ulduzların verilməsi ilə bağlı artıq qaydalar Nazirlər Kabinetinə göndərilib. Bu isə otellərin turistlərə daha yaxşı xidmət göstərməsinə imkan yaradacaq.

Həmçinin ölkəyə gələn turistin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, onun müraciət edib şikayət və ya məlumatlamasını təmin etmək üçün ölkədə turizm polisi yaradılır.

Dövlət Turizm Agentliyinin Turizm siyasəti və strategiya şöbəsinin müdiri Məhəmməd Muradov bildirib ki, Azərbaycanda yaradılacaq turizm polisi Turistlərə Yardım Mərkəzinin tərkibində olacaq.

“Bu mərkəz özündə 3 əsas komponenti birləşdirir. Birincisi, ölkə boyu turistlərin zəng edə biləcəyi vahid qaynar xəttin olması, ikincisi online portalın yaradılmasıdır. Turistləri maraqlandıran suallar və cavablar mərkəzin əməkdaşları ilə birbaşa canlı ünsiyyət, online kommunikasiya imkanları ilə təqdim olunacaq. Üçüncü məqam fiziki məkanla bağlıdır. Bununla əlaqədar Bakının mərkəzində ofis fəaliyyət göstərəcək. Turizm polisi isə Daxili İşlər Nazirliyinin əməkdaşlarından seçiləcək. Onlar turistlərə yardım edəcəklər. Əsasən dil baryeri olmayan işçilər seçiləcək, biz tərəfdən isə onlara treyninqlər keçiriləcək. Layihənin tətbiqi üçün ilkin mərhələdə 20-25 polis əməkdaşı seçiləcək”.

Turistlərin Azərbaycanda daha yaxşı vaxt keçirməsi, onların problemlərlə qarşılşamaması üçün görülən işlər davam etdirilir. Həmçinin onların ölkəyə cəlb edilməsi üçün xarici ölkələrdə də işlər aparılır.



Ölkənin turizm potensialının təşviqi, turizm məhsullarının dünya turizm bazarına çıxarılması, satışının təşkili və ölkəyə turist axınının artırılması məqsədilə müxtəlif ölkələrdə nümayəndəliklər açılır. Bu gün Dövlət Turizm Agentliyinin 7 ölkədə - Almaniiya, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Səudiyyə Ərəbistanı, Çin, Hindistan, Rusiya və Gürcüstanda turizm nümayəndəliyi açılıb. Rəsmi turizm nümayəndəliklərinin fəaliyyəti həmçinin Azərbaycana aid seminarların, eləcə də yerləşdiyi regionlardakı və Azərbaycandakı turizm və səyahət şirkətlərinin əməkdaşlıq etməsi üçün görüşlərin təşkil edilməsi, Azərbaycanın beynəlxalq sərgilərdə təmsil olunmasına dəstək verilməsi və koordinasiya işlərini həyata keçirərək ikitərəfli əlaqələrin stimullaşdırılmasına xidmət edəcək.

Bundan əlavə, bir sıra ölkələrdə - ABŞ, Rusiya, Böyük Britaniya, Sinqapur, Çin, Cənubi Koreya, Yaxın Şərq ölkələrində Azərbaycanın turizm potensialı tanıdılır, ölkəmiz dünyanın bir sıra ölkələrində beynəlxalq turizm sərgilərində təmsil olunur.

“Azərbaycan Respublikasında ixtisaslaşmış turizm sənayesinin inkişafına dair Strateji Yol Xəritəsi”ndə qeyd edildiyi kimi, mövcud imkan və potensialdan səmərəli istifadə etməklə Azərbaycanın 2025-ci ilədək həm regionda, həm də digər dünya ölkələri arasında cəlbedici turizm məkanlarından birinə çevrilməsi başlıca hədəflərdən biridir. 2025-ci ildən sonrakı dövr üzrə perspektiv isə Azərbaycanı dünyada turistlərin ən çox üstünlük verdikləri 20 turizm məkanından birinə çevirmək, mövcud turizm ehtiyatlarından səmərəli istifadə göstəricilərinin maksimuma çatdırılmasını təmin etməkdir.

Aytən Zəhra
PS: Yazı Dövlət Turizm Agentliyi tərəfindən elan edilmiş müsabiqəyə təqdim edilir.